Deelname aan een terroristische organisatie

Deelneming aan een terroristische organisatie is strafbaar in artikel 140a lid 1 van het Wetboek van Strafrecht (Sr). Dit artikel luidt als volgt:

“Deelneming aan een organisatie die tot oogmerk heeft het plegen van terroristische misdrijven, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste vijftien jaren of geldboete van de vijfde categorie.”

Deelneming aan een terroristische organisatie kan worden gestraft met een maximale gevangenisstraf van vijftien jaar of een geldboete van de vijfde categorie.

Voor de oprichters, leiders of bestuurders van een terroristische organisatie geldt een verhoogd strafmaximum. Zij riskeren een levenslange gevangenisstraf of tijdelijke van ten hoogste dertig jaar of een geldboete van de vijfde categorie.

De definitie van een terroristische organisatie lijkt op die van een criminele organisatie . Van een organisatie in de zin van artikel 140a Sr is sprake als er een samenwerkingsverband is met een zekere mate van structuur en duurzaamheid tussen de verdachte en ten minste één andere persoon. Een organisatie hoeft dus niet groot te zijn. Twee personen zijn genoeg. Voor structuur is hiërarchie geen vereiste. Het verschil tussen een criminele organisatie en een terroristische organisatie zit in het doel van de organisatie.

Voor een veroordeling voor deelname aan een terroristische organisatie is vereist dat die organisatie het oogmerk heeft om terroristische misdrijven te plegen. Dit oogmerk wordt uitgelegd in artikel 83a van het Wetboek van Strafrecht (Sr):

 “Onder terroristisch oogmerk wordt verstaan het oogmerk om

(1)    de bevolking of een deel der bevolking van een land ernstige vrees aan te jagen, dan wel

(2)    een overheid of internationale organisatie wederrechtelijk te dwingen iets te doen, niet te doen of te dulden, dan wel

(3)    de fundamentele politieke, constitutionele, economische of sociale structuren van een land of een internationale organisatie ernstig te ontwrichten of te vernietigen.”

Voor een kwalificatie als terroristisch misdrijf is vereist dat één van de drie bovengenoemde doeleinden bewezen kan worden.

Volgens de Hoge Raad is sprake van deelneming aan een terroristische organisatie als de verdachte behoort tot het samenwerkingsverband én als de verdachte een aandeel heeft in, dan wel ondersteunt, gedragingen die strekken tot of rechtstreeks verband houden met de verwezenlijking van het (terroristisch) oogmerk van de organisatie

Elke bijdrage aan een terroristische organisatie kan strafbaar zijn. Een dergelijke bijdrage kan bestaan uit het (mede)plegen van misdrijven, maar ook uit het verrichten van diensten die op zichzelf niet strafbaar zijn, zolang er van ondersteuning of aandeel kan worden gesproken.

Voor deelneming is voldoende dat de verdachte weet dat het doel van de organisatie is om (terroristische) misdrijven te plegen. Daarnaast moet het opzet van de verdachte gericht zijn op het deelnemen aan de organisatie.

Het is niet altijd duidelijk of een gedraging kwalificeert als deelname aan een criminele organisatie. In de rechtspraak vindt hierover geregeld discussie plaats. De rechter toetst aan de omstandigheden van het geval.

Onder omstandigheden kunnen de volgende handelingen als deelname worden aangemerkt:

• het eigen maken van een radicaal extremistisch gedachtegoed met een terroristisch oogmerk (RB Rotterdam 1 juni 2022 ECLI:NL:RBROT:2022:4257);

• het met enige regelmaat bijwonen van bijeenkomsten waarbij gewelddadige verspreiding van (bijvoorbeeld) de islam wordt gepropageerd en waarbij beeldmateriaal ven onthoofdingen wordt vertoond (HR 3 juli 2012, ECLI:NL:HR:2012:BW5178);

• het rekruteren van nieuwe leden door in gevangenissen/klinieken met jonge mannen te spreken en hen een extremistische ideologie bijbrengen (Hof Den Haag 12 mei 2023, ECLI:NL:GHDHA:2023:1054);

• naar een strijdgebied gaan en zich daar voegen bij een strijder behorende bij een terroristische organisatie en het voeren van een gezamenlijke huishouding met een strijder behorende bij een terroristische organisatie (RB Rotterdam 26 september 2023 ECLI:NL:RBROT:2023:9570).